مهم‌ترین ترندهای هوش مصنوعی در سال 2025

بدون شک هوش مصنوعی را باید یکی از پرسروصداترین فناوری‌های سال 2025 دانست و پیش‌بینی می‌شود این فناوری، با فتح مدارس، بیمارستان‌ها و خانه‌ها، بیش از پیش در زندگی روزمره بشر تنیده شود. رشد تاثیرات هوش مصنوعی باعث می‌شود که ضرورت پرداختن به حواشی و ملاحظات اخلاقی این مساله و اثراتی که بر زندگی افراد و جوامع دارد، به شدت حس شود. البته هنوز سوالات بسیاری بی‌پاسخ مانده است … مانند اینکه عاقبت مشاغل در حضور هوش مصنوعی به چه صورت خواهد بود؟ آیا هوش مصنوعی جایگزین خلاقیت بشریت می‌شود یا خیر؟ و افزایش نیاز به تغذیه الگوریتم‌های هوش مصنوعی با داده‌های شخصی در عصر دیجیتال، چه پیامدهای امنیتی به دنبال خواهد داشت؟

به گزارش روابط عمومی داتا به نقل از فوربز، انتظار می‌رود سال 2025، شروعی برای پاسخ به بخشی از چنین سوالاتی باشد. از سمت دیگر ممکن است در این سال شاهد پیشرفتهایی باشیم که تا همین چند سال پیش، دستیابی به آنها غیرممکن به نظر می‌رسید. در نتیجه در ادامه خلاصه‌ای از آنچه را که به اعتقاد فعالان این حوزه می‌توانند به داغ‌ترین موضوعات سال آتی در حوزه هوش مصنوعی و اتوماسیون تبدیل شوند، ذکر خواهیم کرد.

ادغام هوش مصنوعی با فرآیندها

در سال جاری شاهد آن بودیم که ادغام شتابزده قابلیت‌های هوش مصنوعی مولد با بخش اعظم ابزارهای نرم‌افزاری، در دستور کار بسیاری از شرکتها قرار گرفت و این اقدام به حدی افراطی پیش برده شد که گویا هیچ کسی دوست ندارد از این غافله جا بماند. با این حساب به نظر می‌رسد که یکپارچه‌سازی قابلیت‌های هوش مصنوعی در ابزارهای مختلف با ملاحظات بیشتری انجام شود و پیش از اقدام با دقت بیشتری به این مساله توجه شود که بشر چگونه می‌تواند به مدد هوش مصنوعی، توانمندی‌ها را بهبود دهد؛ تا از این طریق زمان خالی بیشتری را برای نوآوری و توسعه مهارتهای بین‌فردی که انجام آنها هنوز برای ماشین‌ها چندان ساده نیست، تخصیص دهند. چنین رویکردی در مقابل اینکه صرفا بنا باشد چت‌بات‌ها را به هر چیزی اضافه کنیم، به راهی برای هوشمندسازی کسب‌وکارها کمک کند تا بتوانند به کمک هوش مصنوعی در سال جاری خلق ارزش واقعی داشته باشند.

تصمیم‌سازی خودکار و آنی (Real-time)

درحالی که برخی کسب‌وکارها در حال گلایه از چالش‌های به‌کارگیری استراتژیک هوش مصنوعی در امورشان هستند، دسته دیگری که دارای استراتژی بالغ‌تری برای هوش مصنوعی هستند، در مسیر خودکارسازی نقطه به نقطه تمامی فرآیندهای کسب‌وکارشان قدم برمی‌دارند. این مدل در بخش‌های لجستیک، بازاریابی و پشتیبانی مشتریان که تصمیم‌گیری‌ها به صورت الگوریتمی انجام می‌شوند (مانند مدیریت انبار و یا چگونگی پاسخگویی به مشتریان با حداقل مداخله انسانی) قابل اجراست‌. چنین رویکردی نه تنها کارایی کسب‌وکار را بهبود می‌دهد، بلکه توانایی پاسخگویی سریع در قبال تغییر عادات مشتریان و شرایط بازار را نیز فراهم می‌کند.

هوش مصنوعی مسئولیت‌پذیر (Responsible AI)

در سال 2025، شاهد رشد آگاهی نسبت به اهمیت توسعه و به‌کارگیری هوش مصنوعی با رویکردی خواهیم بود که در تمام مراحل آن، شفافیت، مسئولیت‌پذیری، قابل‌اعتماد بودن و رعایت ملاحظات اخلاقی و حقوق معنوی رعایت می‌شود. اگرچه بخشی از این موارد با فشارهای قانونی مورد تاکید قرار خواهند گرفت، اما به نظر می‌رسد که به‌زودی شاهد رشد آگاهی عمومی نیز نسبت به زیان‌های ناشی از سواستفاده و یا استفاده غیرمسئولیت‌پذیرانه از هوش مصنوعی باشیم. اکنون نیز بسیاری از ما نسبت به خطرات سوگیری‌ها و سوبرداشت‌های هوش مصنوعی آگاه هستیم و متوجهیم که حذف این موارد مستلزم تلاش‌های هماهنگ و منسجم است. کسب‌وکارهایی که انتخاب می‌کنند چنین مواردی را نادیده بگیرند و یا به‌گونه‌ای سرسری به مساله بپردازند، باید انتظار تبلیغات بد، تحریک رگولاتورها و تضعیف ارتباط با مشتریان را داشته باشند.

تولید محتوای ویدئویی با هوش مصنوعی

تصور کنید با تایپ کلیتی از یک فیلم سینمایی و یا بخش کوچکی از ویدئو، کاری کنید که آن دستورات در قالب یک ویدئو کامل تولید شوند و برای شما به نمایش درآیند. درست مانند خروجی‌هایی که چت جی‌پی‌تی تولید می‌کند، منتها با فرمت ویدئو و یا تصاویر محرک. شرکت اپن‌ای‌آی امثال با ارائه مدل هوش مصنوعی Sora، این ایده را پیاده‌سازی کرد و انتظار می‌رود سال 2025، این فناوری به صورت عمومی در دسترس قرار بگیرد. اگرچه انتظار این نیست که ساخت فیلم‌های سینمایی با این رویه و از طریق تایپ دستورات به فرصتی برای رقابت با آثار شرکتهایی مانند دیزنی تبدیل شود، اما به هر صورت مشاهده مسیری که هوش مصنوعی در حال طی کردن است و اهدافی که در آینده نزدیک قرار است به آنها دست پیدا کند، مایه شگفتی و خرسندی است.

نسل جدید دستیارهای صوتی هوشمند

سالهاست که دستیارهای صوتی هوشمندی مانند سیری و الکسا، به جزئی از زندگی بشر امروزی تبدیل شده‌اند، اما حقیقت آن است که قابلیت‌های مکالماتی این ابزارها کاملا محدودند. امسال شرکت اپن‌ای‌آی اقدام به معرفی مود صوتی پیشرفته‌ای برای چت‌جی‌پی‌تی کرد که قادر است با کاربران مکالماتی انجام دهد که تا حد زیادی به مکالمات انسانی شباهت دارند. گوگل نیز اخیرا اقدام به تجمیع و یکپارچه‌سازی چت‌بات Gemini در سیستم دستگاه‌‌های موبایلی کرده است که از نظر عملکردی جایگزین «Hey Google» قدیمی شده است. در سال 2025، به احتمال زیاد شاهد ظهور چنین قابلیت‌هایی در تعداد بیشتری از دستگاه‌ها باشیم که قادرند مکالمات صوتی طبیعی‌تری را با کاربران شکل دهند.

قوانین و مقررات هوش مصنوعی

سالهاست که حکومت‌ها و نهادهای قانونی، در تلاش برای رسیدن به نقطه تعادلی هستند که هم از مزایای هوش مصنوعی حداکثر بهره‌برداری انجام بشود و هم بتوان بر چالش‌های آن فائق آمد. امسال شاهد آن بودیم که کشورهای اتحادیه اروپا و چین، گام‌های مثبتی در مسیر محدودسازی مسیر سواستفاده‌های احتمالی از هوش مصنوعی برداشتند و اقداماتی برای جرم‌انگاری مواردی مانند دیپ‌فیک و مقررات‌گذاری چگونگی استفاده از آن در بخش‌های مالی و قانونی انجام دادند. انتظار می‌رود که سال 2025، چنین تلاش‌هایی با تمرکز بیشتر بر اولویت قائل شدن برای حقوق بشر و حذف پتانسیل‌های آن در زمینه تبعیض و انتشار اطلاعات نادرست دنبال شوند.

عاملان هوشمند و خودمختار

بخش اعظم ابزارهای هوش مصنوعی که این روزها مورد استفاده و اقبال بشر قرار گرفته‌اند، از اصول ساده‌ای مانند تولید متون و تفسیر داده‌ها برای پیش‌بینی برخی موضوعات، پیروی می‌کنند. عاملان هوشمند (مانند سیری، الکسا و یا چت‌بات‌ها) اساسا ابزارهای مبتنی بر فناوری‌های هوش مصنوعی هستند که که قادرند بدون دریافت دستور‌العمل‌های دقیق و مفصل، تعداد زیادی تسک را پی در پی انجام دهند تا یک هدف مشخص محقق شود و در ادامه نیز رفتارشان را متناسب با خروجی مشخصی که حاصل شده تعدیل کنند. این مساله، مقدمه‌ای برای دستیابی به یک هوش مصنوعی عمومی (General AI) و فراگیر است که می‌تواند بر مجموعه‌های متفاوتی‌ از تسک‌ها اعمال شود. با این وجود این رویه باعث طرح سوالات و نیازهای پیچیده‌تری در زمینه نیاز به نظارت‌های بیشتر بر هوش مصنوعی و مسئولیت‌پذیری آن در قبال نتایجی که حاصله شده است.

ورود به عصر «پساحقیقت»

پرداختن به محتوای فیک و اخبار نادرستی که حالا به واسطه هوش مصنوعی، بخش زیادی از فضای مجازی را به خود اختصاص داده، یکی از اساسی‌ترین چالش‌هایی است که انتظار می‌رود در سال 2025، جوامع را گرفتار خود کند. مداخله در نتایج انتخابات به امید تغییر آنها متناسب با خواست گروه‌های خاص، اکنون یکی از موضوعاتی است که در سطح گسترده بشر را گرفتار کرده؛ گروهی معتقدند چنین پدیده‌ای حاکی از آنست که بشر به عصر پساحقیقت (Post-truth) رسیده است و این به معنی آنست که دیگر کسی نمی‌تواند به چیزی که می‌بیند و می‌شنود اعتماد کند.

انتظار می‌رود که در سال 2025، جوامع شروع به پرداختن به چالش ایجاد شده در این زمینه کنند و در نهایت تغییر مطلوب با مداخله حاکمیت و نهادهای قانونی کشورها (مانند قوانین و مقرراتی که اخیرا در چین به تصویب رسید و ایجاد دیپ‌فیک از افراد حقیقی را جرم‌انگاری کرد) ایجاد شود؛ البته در کنار آن از اهمیت پرداختن به مساله از طریق آموزش اصول و قواعد به صورت پایه‌ای و فرهنگ‌سازی مناسب در جوامع نیز نباید غافل شد تا بستری فراهم شود که افراد به صورت پیش‌فرض، نگاه منتقدانه خود را نسبت به آنچه میبینند و می‌شنوند حفظ کنند و درباره بررسی صحت آن حساسیت به خرج دهند.

هوش مصنوعی کوانتومی

محاسبات کوانتومی (که از رفتارهای منحصربه‌فرد فیزیک کوانتوم برای حل مسائلی استفاده می‌کند که کامپیوترهای معمولی از عهده حل آن‌ها برنمی‌آیند) اگرچه هنوز در ابتدای مسیر و دوران طفولیت خود قرار دارد، اما می‌تواند هوش مصنوعی را در آینده‌ای نزدیک با تحولات اساسی مواجه کند. فراهم کردن زمینه‌ای که الگوریتم‌ها بتوانند با سرعتی هزاران میلیون بار سریع‌تر از کامپیوترهای معمولی اجرایی شوند، نه تنها باعث تسریع توسعه هوش مصنوعی می‌شود، بلکه زمینه‌ساز ایجاد قابلیت‌هایی است که به کمک آنها بتوان به موضوعات و چالش‌های بسیار جدی‌تر و پیچیده‌تری پرداخت؛ به‌طوری که امکان دستیابی به اهدافی در طیف گسترده‌ای از صنایع، از خودروسازی تا صنعت دارو و تولید موارد اولیه و منابع کاملا جدید و متفاوت، فراهم شود. با این حساب می‌توان در سال 2025، مترصد آغاز رشد چنین حوزه‌هایی باشیم که شنیدن اخبار پیشرفت‌های ایجاد شده، بشر رو به متحیر کند.  

هوش مصنوعی در موضوعات دفاعی و امنیت سایبری

پیش‌بینی می‌شود که روند رو به رشد حملات سایبری، در سال 2025 نیز ادامه داشته باشد و با این حساب، به‌کارگیری فناوری هوش مصنوعی برای شناسایی و کشف نفوذها، نشت‌های اطلاعاتی و تشخیص ناهنجاری‌ها جدی‌تر خواهد شد و این نیاز حس‌ می‌شود که عملکرد سیستم‌های امنیت سایبری به‌گونه‌ای تغییر پیدا کند که خود سیستم بتواند پیش از ایجاد آسیب‌های جدی، به صورت خودکار برای رفع مساله وارد عمل شود. صحبت صرفا درباره الگوریتم‌های نامرئی و عملکرد پشت صحنه نیست؛ همپای رشد تعداد تهدیدهایی که در قالب فیشیگ و یا حملات مهندسی اجتماعی به وقوع می‌پیوندند، چت‌بات‌ها با شبیه‌سازی حملات فیشینگ و شفافسازی اینکه چگونه هدف قرار می‌گیریم و چگونه فریب این تهدید‌ها را نخوریم، می‌توانند نقش موثری در کمک به بهبود امنیت سایبری داشته باشند.

هوش مصنوعی پایدار

این موضوع دو محور اصلی دارد. نخست اینکه اکنون همه دنیا نسبت به مصرف بالای انرژی سیستم‌های ابری هوش مصنوعی آگاهند و با این حساب به نظر می‌رسد به زودی شاهد تلاش‌های هماهنگ و متمرکزی برای حرکت به سمت استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر و پایدار برای تغذیه دیتاسنترها باشیم. دومین موضوع که نیاز به توجه دارد آن است که اپلیکیشن‌های هوش مصنوعی که برای بهبود پیاداری و کاهش ردپای زیست‌محیطی صنایع مختلف طراحی شده‌اند، پتانسیل بالایی برای کمک به رفع این مسائل دارند. با این حساب به نظر می‌رسد در سال 2025، در بحث‌های مختلف زیست‌محیطی، از به حداقل رساندن الگوریتمی مصرف آب و آفت‌کش‌ها تا انجام مسیریابی بهینه ترافیکی در شهرها و کاهش آلودگی‌های ناشی از تردد وسایل نقلیه موتوری، هوش مصنوعی بتواند به نقش‌افرینی قدرتمند خود در قالب ابزارهایی برای حفاظت از محیط زیست ادامه دهد.